O analizi

Kancer antigen 15-3 (CA 15-3) je protein koji proizvode normalne ćelije dojke a čiji se nivo povećava kod većine pacijenata sa kancerom dojke, te je njegovo određivanje korisno za praćenje odgovora na terapiju ovog kancera i kao pomoć u praćenju recidiva kancera dojke kod prethodno lečenih pacijenata sa II i III stadijumom. Koristi se zajedno sa drugim kliničkim ispitivanjima i testovima, poput receptora estrogena i progesterona, Her2/neu i testova ekspresije gena, za procenu karcinoma dojke kod neke osobe.

Nivo CA 15-3 može biti povišen i kod nekih drugih stanja kao što su:

• akutni hepatitis
• ciroza jetre
• endometrioza
• inflamatorna bolest karlice
• kancer pluća
• jetrekolona
• pankreasa

Takođe se može povećati i tokom trudnoće.

Vrednosti CA 15-3 kod ovih stanja su niže od vrednosti koje se nalaze kod pacijentkinja sa kancerom dojke.

Uzorak

Serum.

Kada se ispituje?

CA 15-3 se određuje zajedno sa drugim testovima kada se prvi put dijagnostikuje napredni rak dojke kako bi se utvrdile karakteristike karcinoma i mogućnosti lečenja. Ako je CA 15-3 u početku povišen, može se povremeno određivati njegova vrednost da bi se pratila efikasnost terapije, ali i da pomogne u praćenju recidiva. CA 15-3 se obično ne određuje kada se rak dojke otkrije rano, pre nego što se proširi (metastazira), jer nivoi neće biti povišeni u većini ranih karcinoma.

Priprema

12 sati pre uzimanja uzoraka potrebno je da pacijent prestane sa uzimanjem multivitamina ili dijetetskih suplemenata koji sadrže biotin (vitamin B7), koji se obično nalazi u dodacima za kosu, kožu i nokte i u multivitaminskim preparatima.

Detaljan opis

Karcinom dojke je najrasprostranjeniji oblik raka kod žena. Ovi tumori često proizvode mucinske antigene. To su glikoproteini velike molekulske težine kod kojih su lanci oligosaharida vezani za proteinski deo preko kiseonika iz monosaharidne jedinice (O-veza). Antigeni povezani sa tumorom kodirani od humanog gena MUC-1 poznati su pod više imena, uključujući MAM6, antigen mlečnog mucina, antigen kancera (CA) 27,29 i CA 15-3.

Ostali maligniteti kod kojih se mogu javiti povišene vrednosti CA 15-3 uključuju:

• pluća (71% pacijenata)
• debelo crevo (63%)
• pankreas (80%)
• primarni tumor jetre (28%)
• jajnik (64%)
• grlić materice i
• endometrijum

Postoje podaci da je CA 15-3 povišen u nekim benignim bolestima, mada sa manjom učestalošću (npr. u benignoj bolesti jetre kod 42% pacijenata i u benignoj bolesti dojke kod 16% pacijentkinja).

Kod zdravih ispitanika gornja granica koncentracije CA 15-3 je 25 kU/L. Kada se koristi ova granična vrednost 5,5% zdravih osoba, 23% pacijenata sa primarnim kancerom dojke i 69% onih sa metastatskim kancerom dojke imaju povišenu koncentraciju CA 15-3.

CA 15-3 se ne sme koristiti za dijagnozu primarnog kancera dojke jer je učestalost nalaza povišenih vrednosti ovog tumor markera prilično niska (23%).

CA 15-3 je najkorisniji za praćenje efekata terapije i progresije bolesti kod metastatskih pacijenata sa rakom dojke. Značajno povećanje koncentracije ovog tumor markera od najmanje 25% korelira sa progresijom bolesti kod 90% pacijenata, dok značajno smanjenje od najmanje 25% korelira sa regresijom bolesti kod 78% pacijenata. Ako koncentracija ovog parametra ostaje konstantna odnosno ako nema značajne promene to ukazuje na prisustvo stabilne bolesti kod 60% pacijenata.