Kateholamini (dopamin, epinefrin, norepinefrin) su hormoni koji se sintetišu u nadbubrežnoj žlezdi. Određivanje kateholamina se koristi za postavljanje dijagnoze tumora koji luče kateholamine: feohromocitoma, neuroblastoma i paraganglioma. Simptomi koji upućuju doktora da zatraži određivanje kateholamina su: visok krvni pririsak praćen jakom glavoboljom, ubrzanim radom srca i preznojavanjem. Test izbora za dijagnostikovanje ovih tumora su metanefrini, metaboliti ovih hormona, koji su stabilniji od primarnih hormona čijom degradacijom nastaju.
Plazma i 24h urin.
Kateholamini i njihovi metaboliti se određuju kao pomoć pri postavljanju dijagnoze feohromocitoma, neuroblastoma i paraganglioma.
Krv vaditi nakon perioda noćnog gladovanja. Pacijenti koji su na terapiji metildopom i lekovima na bazi epinefrina (lekovi za sinuse, kašalj, kapi za nos, bronhodilatatori) ne bi trebalo da uzimaju terapiju pre vađenja krvi, ali tek nakon konsultacije sa lekarom.
Krv treba vaditi pacijentu nakon perioda mirovanja od minimum 30 minuta.
Pre sakupljanja urina, uzeti uputstvo za sakupljanje 24h urina u laboratoriji.
Kateholamini predstavljaju grupu sličnih hormona koji se otpuštaju u krvotok kao odgovor na fizički ili emocionalni stres. Kateholamini kontrolišu mnoge telesne funkcije:
Glavno mesto sinteze kateholamina su mozak, hromafinske ćelije srži nadbubrežne žlezde i simpatički neuroni. Male količine su normalno prisutne u krvi i u urinu. Većina kateholamina koji se stvaraju u organizmu, fiziološki ili usled oboljenja, metabolički se inaktiviraju i zatim se njihovi metaboliti izlučuju putem urina. Spontani manjak kateholamina nije poznat kao bolest, ali prekomernu sintezu mogu uzrokovati tumori kao što su feohromocitom i neuroblastom što dovodi do posledične hipertenzije (trajne ili paroksizmalne).
Indikacije za određivanje koncentracije kateholamina u plazmi i urinu, posebno kod osoba mlađih od 40 godina su:
Kod asimptomatskih pacijenta kod kojih je već detektovan adrenalni ili neuroendokrini tumor, ili onih koji imaju porodičnu predispoziciju za razvoj feohromocitoma takođe lekar može tražiti određivanje kateholamina u krvi ili urinu.
Saznaj u roku od 4h šta to znači!
Koncentracije kateholamina određene testovima različitih proizvođača mogu varirati zbog razlika u metodama i specifičnosti testova. Vrednosti kateholamina je najbolje pratiti jednom metodom, tj. u jednoj laboratoriji. Rezultati ovog testa nisu apsolutni dokaz prisustva ili odsustva oboljenja. Rezultate testa će tumačiti lekar zajedno sa drugim dijagnostičkim testovima kao i kliničkom slikom pacijenta.
Božena Pavasović, diplomirani farmaceut - medicinski biohemičar
Rođena 1984. godine u Šibeniku. Završila Farmaceutski fakultet u Beogradu, smer medicinski biohemičar. Većinu praktičnih znanja i veština iz oblasti laboratorijske dijagnostike je stekla u Kliničko-biohemijskoj laboratoriji OB Pančevo gde i danas radi. Po prirodi je entuzijasta, optimista, zaljubljenik u putovanja i fotografiju, kojom se i amaterski bavi.