O analizi

Test se koristi za određivanje koncentracije hormona prolaktina. Prolaktin je koristan parametar u dijagnostici uzroka neplodnosti kod žena i muškaraca. Poremećaj u izlučivanju prolaktina ima veze sa poremećajem menstrualnog ciklusa, pojavom galaktoreje i prolaktinomom.

Uzorak

Serum.

Kada se ispituje?

Ispitivanje nivoa prolaktina u krvi korisno je kao dijagnostički parametar za:

1. Utvrđivanje prisustva prolaktinoma - osoba može imati i poremećen nivo drugih hipofiznih hormona kao i simptome poput glavobolje i poremećaja sa vidom zbog veličine tumora
2. Utvrđivanje razloga pojave laktacije koja nije u vezi sa dojenjem - galaktoreje
3. Utvrđivanje uzroka neplodnosti i poremećaja menstrualnog ciklusa kod žena, kao i uzroka neplodnosti i erektilne disfunkcije kod muškaraca – prolaktin interferira sa oslobađanjem i funkcijom polnih hormona (smanjuje sintezu u polnim žlezdama, inhibira oslobađanje gonadotropina i sazrevanje folikula)
4. Utvrđivanje prisustva drugih poremećaja povezanih sa hipofizno-hipotalamusnom osom - hipopituitarizam
5. Praćenje terapije prolaktinoma
6. Praćenje pacijenata na terapiji dopaminskim lekovima

Priprema

Test ne zahteva posebnu pripremu pre odlaska u laboratoriju. Potrebno je uzorak davati tri do četiri sata nakon buđenja i u relaksiranom stanju, zbog uticaja cirkadijalnog ritma prolaktina i stresa na njegovo oslobađanje.

Ukoliko su rezultati testa granični, preporučljivo je ponoviti testiranje u više navrata. Potrebno je smanjiti izlaganje stresu, upotrebu lekova koji povišavaju koncentraciju prolaktina, kao i fizičko vežbanje i proteinsku ishranu.

Detaljan opis

Prolaktin je po strukturi peptidni hormon koji nastaje u mozgu, tačnije u prednjem režnju žlezde hipofize, smeštene u bazi lobanje. Male količine prolaktina nastaju i u limfocitima, masnom tkivu i u placenti te se mogu naći i u amnionskoj tečnosti. Osnovna fiziološka uloga prolaktina kod žena je razvoj mlečnih žlezdi i otpočinjanje i održavanje laktacije nakon porođaja. Kod muškaraca, fiziološki značaj prolaktina je nepoznat. Međutim, novija saznanja povezuju prolaktin sa značajem u regulaciji osmolalnosti krvi, reproduktivnog ponašanja, imunog odgovora i psihičkog stanja.

Prolaktin je normalno povišen u trudnoći i tokom dojenja, kao i kod novorođenčadi, neko vreme nakon rođenja. Nakon porođaja, zavisno od toga da li žena doji ili ne, vrednosti prolaktina različito se snižavaju. Regulacija oslobađanja ovog hormona ide neurološkim putem, kada prilikom dojenja nervni impulsi stižu do centra u mozgu, koji dodatno stimuliše hipofizu da oslobađa prolaktin. S druge strane, iz hipotalamusa, dela mozga koji se nalazi direktno iznad žlezde hipofize, oslobađa se glavni inhibitor stvaranja prolaktina, a to je dopamin. Ovo je glavni vid regulacije sekrecije prolaktina pa se dopamin još naziva PIF - prolaktin inhibitorni faktor. PIF je i GABA transmiter u mozgu. Oslobađanje prolaktina stimulisano je i od strane TRH (hormona koji stimuliše oslobađanje TSH iz hipofize). Sekrecija prolaktina je pulsirajuća, najviša tokom noćnog sna. Dodatno, sekrecija prolaktina je osetljiva na stres, te ga zato nazivaju i hormonom stresa. Kod žena je važna uloga estrogena za oslobađanje prolaktina, jer oni podstiču oslobađanje u cirkulaciju.

Najčešći razlog visoke koncentracije prolaktina u krvi je prolaktinom ili tumor hipofize koji sekretuje ovaj hormon. To je najčešći tip tumora hipofize i u većini slučajeva je benignog tipa.