O analizi

Eritrociti (crvena krvna zrnca) su ćelije krvi u kojima se nalazi protein hemoglobin čija je osnovna funkcija transport kiseonika do svih ćelija i tkiva, kao i transport ugljen-dioksida, nastalog tokom metaboličkih procesa iz ćelija do pluća. Kada je broj eritrocita u krvi neke osobe niži od donje granice referentnog intervala to može ukazivati na anemiju. Broj eritrocita veći od gornje granice referentnog intervala se naziva policitemija.

Uzorak

Uzorak pune krvi

Kada se ispituje?

U sklopu određivanja kompletne krvne slike, kod sumnje na stanja koja dovode do smanjenja ili povećanja broja eritrocita (anemija i policitemija).

Priprema

Test ne zahteva posebnu pripremu pre odlaska u laboratoriju.

Detaljan opis

Crvena krvna zrnca (engl. red blood cells, RBC), ili eritrociti, su ćelije krvi oblika sočiva čija je glavna uloga prenošenje kiseonika iz pluća u tkiva. Krv je telesna tečnost koja cirkuliše krvnim sudovima. Sastoji se od krvne plazme u kojoj se nalaze rastvoreni ćelijski elementi:

• Leukociti
• Eritrociti>
• Trombociti

Ove ćelije se stvaraju u koštanoj srži i otpuštaju u cirkulaciju. Život normalnog eritrocita traje 120 dana, nakon čega se razgrađuje u slezini.

Eritrocit sadrži protein hemoglobin, koji vezuje kiseonik i omogućava eritrocitu da prenosi kiseonik (O2) od pluća do tkiva, kao i ugljen-dioksid (CO2) iz ćelija do pluća, odakle se izdisanjem izbacuje u spoljašnju sredinu. Prolaskom kroz pluća hemoglobin se zasiti kisonikom, a prolaženjem kroz tkivne kapilare kiseonik se velikim delom oslobodi iz hemoglobina i prelazi u ćelije. Kiseonik se transportuje vezan za dvovalentno gvožđe iz hema – neproteinskog dela složenog proteina hemoglobina, pa se taj proces vezivanja kiseonika za hemoglobin preko Fe2+ koji pri tome ne menja valencu, naziva oksigenacija (ne dolazi do oksidacije gvožđa). Sa druge strane ugljen-dioksid se vezuje za proteinski deo hemoglobina, tako da se ne takmiči sa kiseonikom za transportna mesta. Ugljen-monoksid (CO), gas koji nastaje nepotpunim sagorevanjem uglja, može da izazove trovanje jer se vezuje za ista mesta za koja i kiseonik (Fe2+) u hemoglobinu i to sa mnogo većim afinitetom, pa predstavlja jak krvni otrov. Ovaj gas se oslobađa i tokom pušenja prilikom sagorevanja duvana, pa ga ima i u krvi pušača, u većem procentu nego kod nepušača.

Promene u broju eritrocita obično dovode do promena u nivou hemoglobina i hematokrita. Kada se vrednost broja eritrocita, hemoglobina i hematokrita smanje ispod označenih referentnih intervala dolazi do razvoja anemije, a kada im se vrednost poveća iznad referentnih intervala dijagnostikuje se policitemija.

Određivanje broja eritrocita se vrši u sklopu određivanja kompletne krvne slike (KKS). Smanjenje ili povećanje broja crvenih krvnih zrnaca se interpretira zajedno sa sledećim parametrima:

• hemoglobin
• hematokrit
• MCV
• MCH
• MCHC
• broj retikulocita

Smanjenje broja eritrocita se može desiti iznenada ili do njega može doći vremenom kao posledica oboljenja i stanja koje smanjuju produkciju eritrocita u koštanoj srži.

Neki od uzroka nastanka anemije su:

• trauma
• destrukcija eritrocita (hemolitička anemija, hemoglobinopatije, talasemije, abnormalnosti membrane eritrocita, defekti enzima u eritocitu)
• znenadna (akutna) ili hronična krvarenja (npr. iz digestivnog trakta, usled ulceracija, polipa, kancera kolona; iz uterusa kod žena - obilna menstrualna krvarenja)
• deficijencija vitamina B12 ili folne kiseline, koji su potrebni za sazrevanje eritrocita
• oštećenje koštane srži (dejstvo otrova, hemioterapija, zračenje, infekcija, lekovi)
• oboljenja koštane srži (leukemija, multipli mijelom, mijelodisplastični sindrom, limfom)
• hronične inflamatorne bolesti i stanja
• bubrežna insuficijencija (oboljenja bubrega dovode do smanjene produkcije eritropoetina, hormona koga stvaraju bubrezi, a čija je uloga stimulacija produkcije eritrocita u kostnoj srži)

Neki od uzroka nastanka policitemije su:

• dehidratacija
• oboljenja pluća (stanja u kojima je disanje otežano)
• kongentitalna oboljenja srca
• tumor bubrega
• pušenje
• genetska oboljenja
• policitemija vera