Anti-neutrofilna citoplazmatska antitela (engl. anti-neutrophil cytoplasmic antibodies – ANCA) su autoantitela koja napadaju neutrofilne granulocite, vrstu leukocita koji učestvuju u odbrani organizma od bakterijskih infekcija. Test se koristi za kvantitativno određivanje pANCA/MPO antitela. Služi kao pomoć pri postavljanju dijagnoze i praćenju sistemskog vaskulitisa.
Uzorak seruma.
Kod postavljanja dijagnoze i praćenja nekih formi autoimunog vaskulitisa.
Test ne zahteva posebnu pripremu pre odlaska u laboratoriju.
Imunski sistem se bori protiv infekcije uz pomoć antitela. Antitela se normalno proizvode kao odgovor na antigene (proteine i strane supstance u organizmu), koji uglavnom odgovaraju infektivnim organizmima. Ponekad antitela identifikuju normalne proteine u organizmu kao infektivne („strane“) i napadnu ih, pokrećući kaskadu inflamacije. Ova antitela se nazivaju autoantitela i izazivaju napad organizma na sopstvene ćelije.
Anti-neutrofilna citoplazmatska antitela (engl. Anti-neutrophil cytoplasmic antibodies –ANCA) su autoantitela koja napadaju neutrofilne granulocite, vrstu leukocita koji se bore protiv infekcija. Opisana su 1960. godine kod pacijenata sa reumatoidnim artritisom, autoimunskom neutropenijom i ulceroznim kolitisom. U vaskulitisu izazvanom ANCA antitelima ona vezuju najčešće dve vrste proteina koji se normalno nalaze u citoplazmi neutrofila. Ova dva proteina se nazivaju proteinaza 3 (PR3) i mijeloperoksidaza (MPO). Pacijenti sa vaskulitisom obično imaju autoantitela na PR3 (PR3-ANCA) ili na MPO (MPO-ANCA), ali ne na oba proteina.
Dokazivanje prisustva ANCA u krvi se vrši pomoću dve metode:
ANCA mogu biti prisutna kod mnogih autoimunskih oboljenja koja izazivaju inflamaciju, oštećenje tkiva i organa. cANCA/PR3 se češće viđaju kod granulomatoze sa poliangitisom, dok se pANCA/MPO antitela češće sreću kod mikroskopskog poliangitisa.
ANCA nisu jedina autoantitela koja se mogu izmeriti u krvi osoba obolelih od vaskulitisa, ali su direktno uključena u oštećenje malih krvnih sudova. Vezivanje ANCA za neutrofile u krvi rezultuje:
Ovo rezultuje suženjem, opstrukcijom krvnih sudova ili pojavom aneurizmi. Pojava simptoma zavisi od stepena autoimunske aktivnosti i zahvaćenog dela tela.
Neki lekovi (propiltiouracil, hidralazin i penicilamin) su povezani sa razvojem ANCA autoanitela i pojavom vaskulitisa.
Nekoliko tipova sistemskog vaskulitisa je blisko povezano sa ANCA:
ANCA takođe služe za razlikovanje ulceroznog kolitisa od Kronove bolesti. Kod 80% pacijenta sa ulceroznim kolitisom atipična ANCA antitela su prisutna u krvi.
Saznaj u roku od 4h šta to znači!
Koncentracije pANCA određene testovima različitih proizvođača mogu varirati zbog razlika u metodama i specifičnosti testova. Vrednosti pANCA je najbolje pratiti jednom metodom, tj. u jednoj laboratoriji. Rezultati ovog testa nisu apsolutni dokaz prisustva ili odsustva oboljenja. Rezultate testa će tumačiti lekar zajedno sa drugim dijagnostičkim testovima kao i kliničkom slikom pacijenta. U većini slučajeva, biopsija pogođenog krvnog suda je neophodna da bi se potvrdila dijagnoza autoimunskog vaskulitisa.
Božena Pavasović, diplomirani farmaceut - medicinski biohemičar
Rođena 1984. godine u Šibeniku. Završila Farmaceutski fakultet u Beogradu, smer medicinski biohemičar. Većinu praktičnih znanja i veština iz oblasti laboratorijske dijagnostike je stekla u Kliničko-biohemijskoj laboratoriji OB Pančevo gde i danas radi. Po prirodi je entuzijasta, optimista, zaljubljenik u putovanja i fotografiju, kojom se i amaterski bavi.